# Słownik (leksykon?) dla PTM # Lipiec 1999 (GPL) PTM # Wskazówka dla tłumaczy: tu wstawiać wszelkie dziwne słówka... ;) # Oczywiście po uzgodnieniu na ptm@amg.net.pl, lub znalezieniu w fachowej # książce, lub podręczniku. # Format wpisów: # Klucz[jedna lub więcej tabulacji]Opis1[%komentarz1] (jedna linijka) # [[jedna lub więcej tabulacji]Opis2[%komentarz2] # ... # [[jedna lub więcej tabulacji]OpisN[%komentarzN] # - Odnośniki między znaki `!' (patrz `to debug') # - Komentarz za znakiem `%' # - Czasowniki poprzedzamy `to' acknowledgments podziękowania % często wypada z głowy additionaly dodatkowo % podstawowe znaczenie poza tym % często brzmi dużo lepiej niż `dodatkowo' adjustment nastawienie alignment wyrównanie assertion zapewnienie authentication uwierzytelnianie autentykacja % trochę slangowo authorization autoryzacja backdoor tylne wyjście background tło backing store buforowanie ekranu % przez serwer w X Window System backslash znak lewego ukośnika bandwidth szerokość pasma bit bit block device urządzenie blokowe % np. dysk twardy bold pogrubienie wytłuszczenie bookmark zakładka % szczególnie kontekst edytorów, itp. boot loader startowy program ładujący % (c) PTM boot sector sektor startowy border ramka brace nawias klamrowy bracket nawias kwadratowy breakpoint punkt wstrzymania pułapka bridge most broadcast address adres rozgłoszeniowy % idąc za "TCP/IP Administracja sieci" C. Hunta busy waiting oczekiwanie aktywne % procesu na zdarzenie byte bajt bytecode kod bajtowy kod binarny cache bufor podręczny callback oddzwanianie capability zdolność możliwość % w niektórych wypadkach--wtedy jest to dobre stylistycznie carrige return powrót karetki carry przeniesienie % np. gdy 99+01=00 character device urządzenie znakowe % np. port RS232 charset zestaw znaków child process proces potomny cipher szyfr circuit switched network sieć z komutacją kanałów % tj. przy połączeniu, np. telefonicznym dostajemy własny kanał w centrali przeciwieństwo to sieć z komutacją pakietów click kliknięcie mlaśnięcie % wg Jana Bieleckiego cluster klaster % grupa obiektów, mających wspólną cechę zlepek colon dwukropek column kolumna command polecenie common wspólny powszechny compatible zgodny kompatybilny % w ostateczności :) complex number liczba zespolona compound złożony connection połączenie conse wagonik % (c) PTM: Lispowy dwurekord złożony z `car' i `cdr'. `Wagonik' jest próbą określenia funkcjonalności tej struktury. constraint ograniczenie convenience wygoda control sequences sekwencje sterujące control characters znaki sterujące control terminal terminal sterujący cooperative multitasking wielozadaniowość kooperatywna courtesy copy kopia grzecznościowa % czyli CC w nagłówkach listów custom obyczaj % podstawowe znaczenie własny % np. dostosowany do swoich potrzeb lub zwyczajów daemon demon datagram datagram DBMS DBMS % system zarządzania bazą danych (Database Management System) deadlock blokada % np. gdy dwa procesy nawzajem na siebie czekają (np. jeden na plik używany przez drugi, a drugi na plik używany przez pierwszy) debugger debugger % narzędzie wyłapywania błędów programu odpluskwiacz % slangowo, ale miłe dla ucha :-) default domyślny deferred odłożony delimiter ogranicznik separator demultiplexing rozdzielanie % za tłumaczeniem Stevensa, np. gdy UDP rozdziela pakiety z interfejsu na poszczególnych użytkowników deprecated przestarzały design projekt wykończenie % (PTM) np. `motif-like design' wzór desired oczekiwany desktop pulpit dumb terminal terminal uproszczony % propozycja Kloczka diff file plik różnicowy % wynik użycia komendy diff(1) differential różniczka % matematycznie zróżnicowany digraph dwuznak discrepency sprzeczność dot kropka DPMS DPMS % (Display Power Management Signalling) driver sterownik edition edycja efficiency wydajność elaboration opracowanie embedded osadzony encryption szyfrowanie end to end obsługa bezpośrednia engine mechanizm % spotkane w słowniku Adama Podstawczyńskiego, całkiem zręczne motor % spotykane w praktyce silnik % spotykane w praktyce enumeration wyliczenie envelope kopertowy % np. Sender w poczcie jest adresem kopertowym environment środowisko escape seqences sekwencje specjalne escape characters znaki specjalne escaped cytowany % zazwyczaj, np. `\ ' to cytowana spacja even parity dopełnianie bajtu do parzystej liczby jedynek exception wyjątek exchanger wymiennik % np. wymiennik poczty (MX) exclusive wyłączny explicit jawny expression wyrażenie extension rozszerzenie filehandle uchwyt (deskryptor) pliku filesystem system plików firewall zapora ogniowa % średnio popularne określenie... firewall % raczej slangowo flexible elastyczny floating point zmiennoprzecinkowy font czcionka font % są sprzeczne głosy co do tego czy jest to forma poprawna :) foreground pierwszy plan forwarded message wiadomość przelotowa % warto, co by się przyjęło :) forwarding przekazywanie forwardowanie % slang frame ramka frontend interfejs full duplex transmisja dwukierunkowa gateway bramka brama generic zwykły podstawowy glitch krótkie zakłócenie glyph glif % np. matryca znaku half duplex transmisja naprzemienna handler procedura obsługi handshake programowe/sprzętowe potwierdzenie pakiet powitalny negocjacji protokołu % w dużej części wypadków hardcopy terminal terminal hardcopy % terminal z możliwością drukowania hexadecimal szesnastkowy highlight podświetlenie hop by hop obsługa tranzytowa horizontal poziomy host stacja sieciowa host % slangowo, lecz akceptowalnie hyphenation dzielenie wyrazów IDE IDE % Integrated Development Environment idleness bezczynność image obraz % nie tylko w sensie dosłownym, lecz również np. kernel image, module image, itp. implementation implementacja implicit niejawny inch cal individual konkretny poszczególny interface interfejs międzymordzie % fama głosi, że dawno temu było to poważne określenie :) inode iwęzeł inheritance dziedziczenie integral całka % matematycznie integralny interlaced z przeplotem interrupt przerwanie interrupt character znak przerwania intersection przekrój % zbioru matematycznego część wspólna invalid nieprawidłowy italic kursywa item element pozycja job zadanie % często w terminologii komputerowej praca % spotykane w tłumaczeniach książkowych jumper zworka kernel jądro keyword słowo kluczowe largery w dużym stopniu w większości latency zwłoka layer warstwa layout rozmieszczenie level poziom line linia wiersz % często ładniej brzmi line discipline dyscyplina linii % określenie z newsów, pcp protokół obsługi % np. protokół obsługi terminala - terminal line discipline protokół obsługi linii link dowiązanie % w systemie plików odnośnik % np. w HTML listed wyszczególniony wyświetlony wylistowany % slangowo literal literał % określenie Jana Bieleckiego literalnie % określenie Jana Bieleckiego leading wiodący prowadzący poprzedzający loader ładowarka % np. module loader, itp. [(c) PTM] loadable module moduł dynamiczny % (c) PTM local area network sieć lokalna % czyli LAN lock file plik blokujący logging raportowanie rejestrowanie logowanie % raczej slangowo login shell powłoka zgłoszeniowa % ze Stevensa lvalue lwartość % określenie Jana Bieleckiego mail list wiadomość poczta mailbox skrzynka pocztowa mailing list lista dyskusyjna major device number duży (majorowy) numer urządzenia manual podręcznik man page strona podręcznika systemowego strona podręcznika man master nadrzędny % np. dysk match dopasowanie meta meta minor device number mały (minorowy) numer urządzenia mode tryb stan prawa % czasem multicast address adres grupowy multiplexing zwielokrotnianie % za tłumaczeniem Stevensa, np. gdy przez jedną kartę sieciową lecą różne protokoły sieciowe multitasking wielozadaniowy mutual wzajemny name server serwer nazw DNS % Domain Name Server name space przestrzeń nazw przestrzeń adresowa named pipe potok nazwany łącze nazwane nested zagnieżdżony newline nowa linia newsgroup grupa dyskusyjna notation notacja novice początkujący occurence wystąpienie % w sensie (kolejnego) pojawienia octal ósemkowy odd parity dopełnianie bajtu do nieparzystej liczby jedynek ordered uporządkowany zamówiony OSI OSI % Open Systems Interconnection--model teoretyczny sieci packet switched network sieć z komutacją pakietów % na jednej linii biegną fragmentowane pakiety różnych klientów parent process proces macierzysty parity parzystość parity bit bit parzystości passphrase fraza kodująca % używane do blokowania już istniejącego klucza/hasła hasło % rzadziej patch łata path ścieżka % np. ścieżka dostępu pattern wzorzec permissions uprawnienia pid identyfikator procesu pid pipe łącze komunikacyjne potok pipeline potok pixel piksel policy polityka polling odpytywanie preemptive multitasking wielozadaniowość z wywłaszczaniem prefix przedrostek process proces prompt znak zachęty provider dostawca PSTN PSTN % Public Switched Telephone Network public key ring pęk kluczy publicznych % w PGP query zapytanie queue kolejka quit character znak zakończenia race condition sytuacja wyścigów RAD RAD % Rapid Application Development rational liczba wymierna raw surowy read ahead czytanie z wyprzedzeniem % czyli buforowanie odczytu receiver odbiorca recursive rekurencyjny recursion rekurencja redirection przekierowanie przeadresowanie reentrant wielobieżny reference referencja % ogólne pojęcie odniesienie % czasem brzmi to bardziej polsko register rejestr relay retransmiter % np. retransmiter poczty :-) release wydanie % np. w System V release 4 relocation relokacja % w konsolidatorze polega na przyznawanie adresów czasu działania poszczególnym sekcjom kodu remaining pozostały remote zdalny repeater przekaźnik replacement zastępowanie request żądanie resolution rozdzielczość restricted ograniczony zastrzeżony restricted shell powłoka okrojona rotating obrotowy % np. rotating dash w mc migrujący % np. migrujące pliki z logami route trasa marszruta router router % niestety, przyjęło się już w języku... row wiersz sample przykład próbka scathed uszkodzony scheduler planista % za tłumaczeniem Listera, Eageta "Wprowadzenie do systemów operacyjnych" scheduling policy polityka harmonogramowa % przydzielania zadanim czasu prcoesora polityka zadaniowa scope zakres zawężenie screen saver wygaszacz ekranu SCSI SCSI % Small Computer System Interface semaphore semafor semicolon średnik server serwer service usługa shared memory pamięć dzielona shell powłoka site witryna % w wypadku WWW host % czasem jest to równoważne okolica sieciowa % eksperymentalna propozycja tłumaczenia oryginalnej nazwy `site' slave podległy % np. dysk slash ukośnik socket gniazdo stack stos standout wyróżniony start character znak rozpoczęcia % znak kontrolny, wznawiający transmisję statement instrukcja stop character znak stopu % znak kontrolny, zatrzymujący transmisję stream strumień string łańcuch (znaków) napis string % niezalecane, slang subscript indeks dolny subsequent dalszy późniejszy kolejny suffix przyrostek summary zestawienie podsumowanie wnioski % w sensie podsumującym superscript indeks górny superuser superużytkownik administrator % wersja zalecana przez Kloczka ;) swap file plik wymiany swap partition partycja wymiany switch przełącznik % urządzenie zarządzające przełączaniem sieci system call wywołanie systemowe tab tabulacja tab-stop tabulator tag znacznik template szablon % np. w C++ theme motyw threshold próg throttled stłumiony tick znak kontrolny ptaszek tyknięcie timeout czas oczekiwania czas opóźnienia time stamp pieczątka czasowa % (c) PTM to accept przyjmować to amend poprawić to append doklejać to attach przyłączyć to attempt próbować to bind związać % np. wartość z symbolem zmiennej to concatenate łączyć konkatenować % z pogranicza slangu, ale trochę ściślejsze to customize dostosować to debug pracować z !debugger!em odpluskwiać % slang odrobaczać % slang to decrypt rozszyfrować to descend schodzić to design przeznaczać zaprojektować to detach odłączyć % w terminologii uniksowej, odłączyć od terminala i przejść w tło to download pobierać to edit edytować % w kontekście tekstu modyfikować % w kontekście innych rzeczy to encrypt szyfrować to establish zestawić ustanowić to evaluate oceniać analizować % w praktyce to słowo jest trafniejsze w tłumaczeniach, np. "to evaluate an expression" to execute wykonać wywołać to flush opróżnić to follow następować % np. "a follows b"--"a następuje po b" to force wymusić zmusić to fork rozwidlić % w odniesieniu do funkcji fork(2)--rozwidlić proces; rozwidlić się w proces potomny, itp. to idle próżnować to impede hamować utrudniać to interface łączyć sprzęgać pośredniczyć to involve angażować to imply wymuszać to join przyłączać dołączać łączyć % ale coś do czegoś co już istnieje - patrz też 'to merge' to kill zabić % nie 'usunąć', gdyż istnieją inne sygnały niż SIGSTOP/SIGKILL ubić % bardziej slangowo, lecz wciąż dobrze to link konsolidować linkować % slangowo łączyć % spajać fragmenty czegoś w całość to list wyszczególniać umieszczeć na liście wypisywać listować % slangowo to lock zajmować blokować to maintain pielęgnować obsługiwać % np. to maintain a network--obsługiwać sieć (jako administrator) to match dopasować odpowiadać % odpowiadać czemuś to merge spajać łączyć % ale dwie osobne części w jedną - patrz też 'to join' to mingle mieszać to mount montować to overload przeciążyć to override przesłonić przeciążyć % mieć pierwszeństwo to overstrike nadstukiwać to overwrite nadpisać to parse analizować składnię to permit zezwolić to preempt wywłaszczać to process przetwarzać to receive odbierać to refresh odświeżać to release zwolnić wypuścić to replace zastąpić to restore odtworzyć to resume wznowić to retain zachowywać to schedule przydzielać zasoby % jądro obsługując listę zadań decyduje, który proces może aktualnie korzystać ze sprzętu przełączać zadania % może mniej precyzyjne, ale ładniejsze :) planować % książkowo :) to search przeszukiwać poszukiwać szukać to specify określić podać to spool buforować % np. wydruki w kolejce składować odkładać przetrzymywać to start rozpocząć uruchomić % np. program to supply dostarczać to support obsługiwać wspierać to suppress powstrzymywać % np. "supress this behaviour"--"powstrzymaj to zachowanie" to swap wymieniać % jedno na drugie to toggle przełączać to trace śledzić to trigger pociągać wywoływać to tune dostroić to undo cofnąć update odświeżać aktualizować to work around przeciwdziałać % zazwyczaj chodzi o jakieś usterki w programach token żeton token cecha % np. jakiegoś ciągu znacznik toolkit zestaw narzędzi total całkowity ogółem truncation obcinanie tuple krotka % np. para, trójka, czwórka, itd. unary jednoargumentowy union unia % struktura w językach programowania suma % w matematycznej teorii zbiorów unix domain dziedzina uniksa % należą tu specyficzne protokoły valid prawidłowy odpowiedni variable zmienna verbatim dosłownie verbose gadatliwy % np. gadatliwy tryb działania wymowny % niby bardziej poprawne, ale mniej zrozumiałe ;) vertical pionowy vi-like vi-podobne % polecam używać tej postaci do innych -like również. violation naruszenie pogwałcenie % ale nie kobiety ;> visual wizualny dostęp do grafiki % w X Window System jest to struktura danych, określająca takie rzeczy, jak np. głębia kolorów whitespace biała spacja wide area network sieć rozległa % czyli WAN wildcard maska % tj. znaki *, ?, etc. joker % tj. znaki *, ?, etc. window manager menedżer okien % tj. fvwm, afterstep, itp. workstation stacja robocza write behind pisanie z opóźnieniem % czyli buforowanie zapisu zombie process proces duch